CHOROBA w świetle filozofii, teologii i historii medycyny pod redakcją Michała K. Oweckiego Wydanie pierwsze Rok wydania 2024 Wersja cyfrowa Objętość 132 strony Format 170 x 240 mm Kategoria Medycyna / Historia Wydawca Wydawnictwo Kontekst Katedra i Zakład Historii i Filozofii Nauk Medycznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu RECENZOWANA MONOGRAFIA NAUKOWA e-ISBN 978–83–66476–95–0

Choroba ma rozmaite oblicza. Pomimo uogólnień statystyki i uśredniających podręcznikowych wykazów zawsze jednak jest naznaczona jakimś indywidualizmem: stoi za nim niepowtarzalność, wyjątkowość każdego człowieka dotkniętego cierpieniem. Choć najczęściej atakuje ciało, zazwyczaj swe bolesne piętno pozostawia również na ludzkiej psychice; teolog dodałby z pewnością, że dotyka także duszy.
Podobnie do bogactwa form, ludzkie cierpienie posiada wiele przyczyn. Czy zostały one ostatecznie wyjaśnione? Te biologiczne – tylko z pozoru: chorobę tłumaczymy starością, apoptozą komórek, stanem zapalnym, wadą genetyczną, infekcją, rozplemem nowotworowym… To wszakże tylko powierzchowna, można powiedzieć „objawowa” interpretacja. Na przykład, choroba Parkinsona spowodowana jest degeneracją komórek istoty czarnej śródmózgowia. Co jednak wiedzie do przedwczesnej i izolowanej śmierci tylko tego konkretnego obszaru mózgu? Medycyna, a raczej uprawiający ją lekarze tę niewiedzę zamykają w mądrze brzmiącym i niedostępnym dla profanów terminie: „przyczyna idiopatyczna”. Teologia również staje przed zagadką cierpienia, w logicznym wywodzie wyjaśniając ją grzechem, a zatem odwróceniem się od Boga. Negacja Źródła Życia musi skutkować śmiercią, to oczywiste. Jednak również teologia nie znajduje odpowiedzi na wszystkie pytania. Tym razem brak poznawczy skrywa się za zasłoną „tajemnicy”.
Tak zatem, nad zagadnieniem choroby, śmierci i cierpienia od wieków pochylają się medycy, filozofowie i teologowie, historycy nauki zaś usiłują wszelkie te wywody podsumować i zrozumieć, interpretując je zgodnie z duchem epoki, w której powstały. Problematyka, tak bardzo interdyscyplinarna, wydaje się posiadać zasoby nieprzebrane. Nie dlatego jednak warto sięgać po temat choroby w dziejach. Otóż, poznanie rozmaitych sposobów postrzegania cierpienia w przeszłości może dzisiaj okazać się doznaniem kojącym – łagodzącym postmodernistyczną rozpacz wtórną wobec świadomości nieuchronnego przemijania. 

Michał K. Owecki – fragment wstępu

CHOROBA w świetle filozofii, teologii i historii medycyny